Ostoja w Morusach

Muzeum Włodzimierza Puchalskiego w Morusach
Zakupioną w 1968 roku i wyremontowaną 200-letnią chatę Włodzimierz Puchalski traktował jako swoją letnią bazę wypadową w nadnarwiańskie rozlewiska, do naturalnego rezerwatu dzikiego ptactwa wodnego i błotnego, a także nad Biebrzę, do żeremi bobrowych w szuwarach jeziora Wigry, oraz do Puszczy Białowieskiej. Obecnie cała chata stanowi małe muzeum poświęcone Jego pamięci.



Tykocin – podlaska perła baroku
Położone na lewym brzegu rzeki Narew pobliskie miasteczko Tykocin – jedno z najstarszych w Polsce – było niegdyś pograniczną twierdzą, strzegącą Mazowsza przed najazdami Jaćwingów i Litwinów. Prawa miejskie nadano mu roku 1425. Pod panowaniem Litwy zamieszkiwała tu szlachta i chłopi. Od roku 1522 zaczęli tu osiedlać się masowo Żydzi, którzy postawili tu swoje synagogi. W roku 1569 miasteczko przeszło pod panowanie Zygmunta Augusta i zostało przyłączone do Korony. W uznaniu zasług dla Rzeczpospolitej i króla, w roku 1661 dobra tykocińskie przekazane zostały w ręce hetmana Stefana Czarnieckiego, który uczynił je posagiem dla córki i w ten sposób po jej ślubie przeszły w ręce rodu Branickich. Wiek XVIII był okresem, kiedy to Jan Klemens, ostatni z Branickich, przebudował Tykocin na styl barokowy.Dla wygody zainteresowanych zwiedzaniem Tykocina, na planie obok zaznaczono lokalizację najsłynniejszych zabytków.



Pentowo – Europejska Wieś Bociana
W odległości ok. 2 km na zachód od Tykocina leży Pentowo. To zaledwie jedno gospodarstwo, na które składa się ponad 100-letni szlachecki dwór, ale to bociany są prawdziwą atrakcją. Można je podziwiać z wielu wież widokowych. W chwili obecnej na terenie gospodarstwa jest ponad 25 gniazd. Pentowo jest jedną z najliczniejszych kolonii lęgowych bociana białego w Polsce i z tego względu Fundacja Europejskiego Dziedzictwa Przyrody (EURONATUR) uhonorowała wieś tytułem Europejskiej Wsi Bocianiej.



Krypno – ośrodek pobożności maryjnej
Znajduje się tu słynne Sanktuarium Matki Bożej Pocieszenia z łaskami i cudami słynącym obrazem Najświętszej Marii Panny, który jest XIII-wieczną kopią obrazu z kościoła Santa Maria Maggiore w Rzymie.
Jak głosi miejscowa legenda, obraz Matki Bożej pojawił się na grubej lipie, pod którą stała krypa przeznaczona do pojenia koni w miejscu postoju podróżnych po przeprawie tykocińskiej. Obraz trzykrotnie odnoszono do kościoła w Knyszynie i za każdym razem powracał. Od tego miejsca i wydarzenia prawdopodobnie pochodzi nazwa miejscowości: najpierw „Krypka”, „Krypa” (wiek XV), a na początku XVI w – „Krypno”. Obraz umieszczono w małej drewnianej kaplicy, zbudowanej na miejscu objawienia, która przetrwała do 1625 r. Dopiero w latach 1881-1885 zbudowano kościół murowany, a następnie utworzono parafię. W setną rocznicę wybudowania kościoła 8 września 1985r. w Krypnie miała miejsce koronacja tego obrazu Matki Bożej Pocieszenia.



Mońki – stolica uprawy polskiego ziemniaka
Wieś założona na początku XVI w. przez ród Mońków. Jako zaścianek szlachecki, który w 1535 r. otrzymał Mikołaj Kaczorowski, od 1795 w zaborze pruskim, od 1815 w zaborze rosyjskim. W 1881 r. zbudowano stację kolejową, przy której powstało niewielkie osiedle. W okresie międzywojennym utworzono w Mońkach parafię rzymskokatolicką, a w latach 1921 – 1935 wybudowano neobarokowy kościół projektu Stefana Szyllera. Podczas wycofywania się z tego rejonu, hitlerowcy wysadzili moniecki kościół, który odbudowano w latach 1947 i 1957-1966. Pomimo tego, że prawa miejskie Mońki uzyskały dopiero 1 stycznia 1965 r., to już w latach 1954-1975 były siedzibą powiatu.Od 1977 r. organizowane jest Święto Ziemniaka. Na początku września spokojne zazwyczaj miasteczko zmienia się nie do poznania. Przez trzy dni koncertom i zabawom nie ma końca.



Knyszyn – ulubione miejsce Zygmunta Augusta
Knyszyn otrzymał prawa miejskie od króla Zygmunta Augusta w roku 1568. „Czasy Zygmuntowskie” były złotym wiekiem dla Knyszyna. Wybudowano wówczas ratusz na rynku, łaźnie, budynek wagi, wybrukowano ulice. Udokumentowanych jest 19 pobytów króla w Knyszynie w latach 1533 – 1572. W Knyszynie król chętnie wypoczywał, stąd władał Rzeczpospolitą Obojga Narodów. Podpisał wiele dokumentów m.in. pierwszą w Polsce Ustawę Morską i Leśną. Król Zygmunt August zmarł w Knyszynie 7 lipca 1572 roku.



Kurowo z zabytkowym dworkiem
Wieś z dworkiem z końca XIX w., który aktualnie stanowi siedzibę dyrekcji Narwiańskiego Parku Narodowego. Przy siedzibie NPN rozpoczyna się warta do przejścia drewniana ścieżka o długości ok. 1 km, która stanowi „kładkę wśród bagien”. Choć trasa nie jest długa, to wiedzie przez różnorodne ekosystemy Parku: trzcinowisko, turzycowisko, rzekę, łąkę i zarośla wierzbowe. Tym samym pozwala na zapoznanie się z przyrodą Parku. Przy ścieżce umieszczone są tablice opisujące napotkane zbiorowiska, opracowano również przewodnik po ścieżce. „suchą stopą” możemy obejrzeć z bliska różne gatunki i zbiorowiska roślin.

www.ostojawmorusach.pl